Menu lewe
Sołectwa
Jasieniec
Kategoria: Sołectwa
Jasieniec
Osadnictwo w okolicy Jasieńca istniało już w okresie późnych wpływów rzymskich na ziemiach pruskich (ok. IV w. n. e.). Jego świadectwem jest obszerne cmentarzysko, które było badane przez niemieckich archeologów. Stanowisko położone jest na niewielkim wzniesieniu bezpośrednio na wschód od miejscowości. Cmentarzysko zostało odkryte w sposób przypadkowy podczas prowadzenia prac ornych. W 1881 r. właściciel dóbr w Jasieńcu, pan Milthaleu, podarował do Prussia-Museum w Królewcu następujące zabytki z brązu: trzy zapinki, dwa pierścionki oraz liczne paciorki (ceramiczne, z brązu i z barwionego szkła). W 1906 r. na cmentarzysku prowadzone były prace archeologiczne przez Hessa von Wichdorf'a. Podczas badań, które przeprowadzono na obszarze 50 x 50 m stwierdzono około 30 kurhanów wzniesionych z dużej ilości kamieni i o wysokości ok. 30 cm. Prawie wszystkie pochówki nosiły ślady zniszczenia. Wśród przedmiotów przekazanych po zakończeniu badań w 1907 r. do muzeum w Berlinie, znajdowały się: żelazne noże, ostroga, zapinki z brązu oraz srebra, cztery szklane paciorki i jedna urna. Część przedmiotów z cmentarzyska w Jasieńcu zachowała się do naszych czasów i znajduje się w Museum für Vor- und Frühgeshichte w Berlinie[1].
Jasieniec (Eschenort) powstał w 1606 r., jednak nie zachował się jego przywilej. Należał do szlachty polskiej z rodu Arciechowskich[2]. Na mapie Józefa Narońskiego powstałej w latach 60. XVIII w. miejscowość występowała pod nazwą Eschwald i liczyła 8 łanów (ok. 134,4 ha), na które z pewnością składały się poza ziemią orną także lasy. W sprawozdaniu z 1785 r. Jasieniec (Eschenort) był majątkiem szlacheckim na prawie chełmińskim liczącym 3 łany użytków (ok. 50,4 ha). Miejscowość była położona nad jeziorem Gołdopiwo (Goldoppiw) i należała do parafii w Kruklankach[3].
W XIX w. majątek nazywany Jasieniec Duży (Eschenorth Groß), dla odróżnienia od sąsiadującej niewielkiej osady Jasieniec Mały (Eschenorth Kleine) – obecnie Jasieńczyk. W 1857 r. Jasieniec jest wymieniony jako dobra chełmińskie zamieszkałe przez 61 osób i mające powierzchnię 475 mórg (ok. 121,12 ha). Były one własnością rodu Scharsetter. Mieszkańcy należeli do parafii i okręgu pocztowego w Kruklankach[4]. Po II wojnie światowej Jasieniec należał do sołectwa Żabinka i gromady Kruklanki[5]. Funkcjonowało Państwowe Gospodarstwo Rolne, które upadło na początku lat 90. XX w.
Etymologia
Pochodzenie nazwy Jasieniec nie jest skomplikowane. Polska nazwa jest kalką niemieckej: Eschenorth – „Jesionowa ziemia” czy Eschenwald – „Jesionowy las”. Podstawowym członem jest Esche, czyli jesion. Dawniej w języku polskim drzewo jesion nazywano również jasień[6].
Pierwsza informacja w źródłach o jeziorze Gołdopiwo Dowgepywe pochodzi z dokumentu ustalającego granicę między zamkami krzyżackimi w Węgorzewie (Angirburg) i Giżycku (Leczenburg) powstałego gdzieś w latach 1335-1341[7]. Słowa daug, daugi w języku litewskim znaczą tyle, co „dużo”, zaś pieva (lit.) – „łąka”[8]. Zapewne ma to związek z otaczającymi jezioro od strony południowej i wschodniej obszernymi połaciami pastwisk. Późniejsza nazwa jeziora Dalgabiba (Dalgabia), która pojawia się na mapie Kaspara Hennenbergera z 1576 r.[9], przypuszczalnie może mieć związek z Gabią – pogańską boginią ognia i ogniska domowego[10].
Sołtys: Paulina Suchocka
Osadnictwo w okolicy Jasieńca istniało już w okresie późnych wpływów rzymskich na ziemiach pruskich (ok. IV w. n. e.). Jego świadectwem jest obszerne cmentarzysko, które było badane przez niemieckich archeologów. Stanowisko położone jest na niewielkim wzniesieniu bezpośrednio na wschód od miejscowości. Cmentarzysko zostało odkryte w sposób przypadkowy podczas prowadzenia prac ornych. W 1881 r. właściciel dóbr w Jasieńcu, pan Milthaleu, podarował do Prussia-Museum w Królewcu następujące zabytki z brązu: trzy zapinki, dwa pierścionki oraz liczne paciorki (ceramiczne, z brązu i z barwionego szkła). W 1906 r. na cmentarzysku prowadzone były prace archeologiczne przez Hessa von Wichdorf'a. Podczas badań, które przeprowadzono na obszarze 50 x 50 m stwierdzono około 30 kurhanów wzniesionych z dużej ilości kamieni i o wysokości ok. 30 cm. Prawie wszystkie pochówki nosiły ślady zniszczenia. Wśród przedmiotów przekazanych po zakończeniu badań w 1907 r. do muzeum w Berlinie, znajdowały się: żelazne noże, ostroga, zapinki z brązu oraz srebra, cztery szklane paciorki i jedna urna. Część przedmiotów z cmentarzyska w Jasieńcu zachowała się do naszych czasów i znajduje się w Museum für Vor- und Frühgeshichte w Berlinie[1].
Jasieniec (Eschenort) powstał w 1606 r., jednak nie zachował się jego przywilej. Należał do szlachty polskiej z rodu Arciechowskich[2]. Na mapie Józefa Narońskiego powstałej w latach 60. XVIII w. miejscowość występowała pod nazwą Eschwald i liczyła 8 łanów (ok. 134,4 ha), na które z pewnością składały się poza ziemią orną także lasy. W sprawozdaniu z 1785 r. Jasieniec (Eschenort) był majątkiem szlacheckim na prawie chełmińskim liczącym 3 łany użytków (ok. 50,4 ha). Miejscowość była położona nad jeziorem Gołdopiwo (Goldoppiw) i należała do parafii w Kruklankach[3].
W XIX w. majątek nazywany Jasieniec Duży (Eschenorth Groß), dla odróżnienia od sąsiadującej niewielkiej osady Jasieniec Mały (Eschenorth Kleine) – obecnie Jasieńczyk. W 1857 r. Jasieniec jest wymieniony jako dobra chełmińskie zamieszkałe przez 61 osób i mające powierzchnię 475 mórg (ok. 121,12 ha). Były one własnością rodu Scharsetter. Mieszkańcy należeli do parafii i okręgu pocztowego w Kruklankach[4]. Po II wojnie światowej Jasieniec należał do sołectwa Żabinka i gromady Kruklanki[5]. Funkcjonowało Państwowe Gospodarstwo Rolne, które upadło na początku lat 90. XX w.
Etymologia
Pochodzenie nazwy Jasieniec nie jest skomplikowane. Polska nazwa jest kalką niemieckej: Eschenorth – „Jesionowa ziemia” czy Eschenwald – „Jesionowy las”. Podstawowym członem jest Esche, czyli jesion. Dawniej w języku polskim drzewo jesion nazywano również jasień[6].
Pierwsza informacja w źródłach o jeziorze Gołdopiwo Dowgepywe pochodzi z dokumentu ustalającego granicę między zamkami krzyżackimi w Węgorzewie (Angirburg) i Giżycku (Leczenburg) powstałego gdzieś w latach 1335-1341[7]. Słowa daug, daugi w języku litewskim znaczą tyle, co „dużo”, zaś pieva (lit.) – „łąka”[8]. Zapewne ma to związek z otaczającymi jezioro od strony południowej i wschodniej obszernymi połaciami pastwisk. Późniejsza nazwa jeziora Dalgabiba (Dalgabia), która pojawia się na mapie Kaspara Hennenbergera z 1576 r.[9], przypuszczalnie może mieć związek z Gabią – pogańską boginią ognia i ogniska domowego[10].
[1] PM-A 432/1 Gross Eschenort, Museum für Vor- und Frühgeshichte w Berlinie: R. Klimek, W. Rużewicz, A. Sulej, Gmina Kruklanki. Historia i przyroda, Olsztyn 2009.
[2] W. Kętrzyński, O ludności polskiej w Prusiech niegdyś krzyżackich, Lwów 1882, s. 543-544.
[3] J. F. Goldbeck, Vollständige Topographie des Königreichs Preußen. Litthauischen Cammer- Departement, Erster Teil, Königsberg-Leipzig 1785 (Nachdruck Hamburg 1990), s. 35.
[4] Statistisch-topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreußen, Königsberg 1857, s. 324.
[5] Węgorzewo. Z dziejów miasta i powiatu, red. A. Wakar, B. Wilamowski, Olsztyn 1968, s. 288.
[6] A. Brŭckner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 1993, s. 200.
[7] Preußisches Urkundenbuch, hrsg. von M. Hein, Bd. 3/1, Marburg 1975, nr 419.
[8] G. Gerullis, Die altpreussischen Ortsnamen, Berlin-Leipzig 1922, s. 30.
[9] C. Hennenberger, Prussiae, das ist des Landes zu Preussen, welches das herrichste Theil ist Sarmathiae Europae eigentliche und warhafftige Beschreibung, Königsberg 1576.
[10] R. Klimek, W. Rużewicz, A. Sulej, Gmina Kruklanki. Historia i Przyroda, Olsztyn 2009, s. 40.
Sołtys: Paulina Suchocka
Liczba odwiedzin: 87630
