Menu lewe
Sołectwa
Lipowo
Kategoria: Sołectwa
Lipowo
Lipowo jest położone na południowych rubieżach Puszczy Boreckiej i nad rzeczką zwaną Lipowska Struga (Lipower Fluß), która wpływa do jeziora Gawlik[1]. Miejscowość została założona na początku XVIII w., jako królewska wieś szkatułowa. Pod koniec XVIII w. Lipowo liczyło 29 łanów (ok. 487,2 ha) z czego 20 (ok. 336 ha) było użytkowych. Wieś należała do parafii w Wydminach i podlegała pod domenę państwową w Połomie[2]. W połowie XIX w. Lipowo dalej funkcjonowało, jako wieś szkatułowa. Wówczas liczyła 320 osób i 1278 mórg (ok. 325,89 ha). Sołtysem był wtedy niejaki Mollowitz. Mieszkańcy uczęszczali do kościoła parafialnego we wsi Orłowo, w której mieściła się także agencja pocztowa[3].
W latach międzywojennych XX wieku na pobliskiej Gęsiej Górze (207 m. n. p. m.), zwanej także Gończą Górą, znajdowała się wojskowa wieża widokowa, z której roztaczał się rozległy widok na Mazury. Podobno szczególnie imponująco z wieży wyglądało jezioro Łękuk i kościół w Orłowie[4]. W latach 1954-1972 Lipowo należało do gromady Boćwinka i sołectwa Możdżany[5]. Obecnie w skład sołectwa Lipowo wchodzi przysiółek Majerka i osada leśna Jelonek.
W 2004 r. na Gęsiej Górze Andrzej Sulej – miejscowy nauczyciel i ekolog – odkrył stanowisko archeologiczne. W latach 2004-2006 przeprowadzono badania archeologiczne pod kierunkiem Jerzego Marka Łapo. Odkryto wówczas liczny materiał ceramiczny pochodzący z przełomu epoki brązu i epoki żelaza (ok. 1000-500 p. n. e.). Stwierdzono domostwa będące przypuszczalnie półziemiankami. Znaleziono także ciekawe naczynie gliniane z otworami, które służyło do odcedzania twarogu. Gęsia Góra prawdopodobnie ponownie została zasiedlona w czasie wędrówek ludów (ok. 400 n. e.)[6].
Etymologia nazwy:
Od początku miejscowość występowała pod nazwą zniemczoną nazwą Lipowen. Nawiązuje ona do drzewa Lipa. W Polsce dosyć powszechne są nazwy typu: Lipy, Lipie, Lipno, Lipsko, czy Lipnik – „las lipowy”. Lipowo miało oznaczać miejsce, gdzie rosną lipy[7]. W latach międzywojennych XX wieku nazwę wsi zmieniono na jej niemiecki odpowiednik Lindenheim[8].
Majerka
Do sołectwa Lipowo należy przysiółek Majerka, który ulokowany jest na północ od jeziora Łękuk. Miejscowość położona jest w pobliżu strugi zwanej Woliszanka (również wzmiankowana, jako Walliszonka)[9], która łączy puszczańskie jeziora Wolisko i Łękuk. Pierwsze zabudowania dzisiejszej Majerki odnotowane zostały na mapie sztabowej z 1870 r.[10] Były one wówczas kolonią Rogu Orłowskiego (zu Rhog). Pod względem administracyjnym należały do wspomnianej wsi do 1945 r.[11]
Sołtys: Maria Ochowiec
Lipowo jest położone na południowych rubieżach Puszczy Boreckiej i nad rzeczką zwaną Lipowska Struga (Lipower Fluß), która wpływa do jeziora Gawlik[1]. Miejscowość została założona na początku XVIII w., jako królewska wieś szkatułowa. Pod koniec XVIII w. Lipowo liczyło 29 łanów (ok. 487,2 ha) z czego 20 (ok. 336 ha) było użytkowych. Wieś należała do parafii w Wydminach i podlegała pod domenę państwową w Połomie[2]. W połowie XIX w. Lipowo dalej funkcjonowało, jako wieś szkatułowa. Wówczas liczyła 320 osób i 1278 mórg (ok. 325,89 ha). Sołtysem był wtedy niejaki Mollowitz. Mieszkańcy uczęszczali do kościoła parafialnego we wsi Orłowo, w której mieściła się także agencja pocztowa[3].
W latach międzywojennych XX wieku na pobliskiej Gęsiej Górze (207 m. n. p. m.), zwanej także Gończą Górą, znajdowała się wojskowa wieża widokowa, z której roztaczał się rozległy widok na Mazury. Podobno szczególnie imponująco z wieży wyglądało jezioro Łękuk i kościół w Orłowie[4]. W latach 1954-1972 Lipowo należało do gromady Boćwinka i sołectwa Możdżany[5]. Obecnie w skład sołectwa Lipowo wchodzi przysiółek Majerka i osada leśna Jelonek.
W 2004 r. na Gęsiej Górze Andrzej Sulej – miejscowy nauczyciel i ekolog – odkrył stanowisko archeologiczne. W latach 2004-2006 przeprowadzono badania archeologiczne pod kierunkiem Jerzego Marka Łapo. Odkryto wówczas liczny materiał ceramiczny pochodzący z przełomu epoki brązu i epoki żelaza (ok. 1000-500 p. n. e.). Stwierdzono domostwa będące przypuszczalnie półziemiankami. Znaleziono także ciekawe naczynie gliniane z otworami, które służyło do odcedzania twarogu. Gęsia Góra prawdopodobnie ponownie została zasiedlona w czasie wędrówek ludów (ok. 400 n. e.)[6].
Etymologia nazwy:
Od początku miejscowość występowała pod nazwą zniemczoną nazwą Lipowen. Nawiązuje ona do drzewa Lipa. W Polsce dosyć powszechne są nazwy typu: Lipy, Lipie, Lipno, Lipsko, czy Lipnik – „las lipowy”. Lipowo miało oznaczać miejsce, gdzie rosną lipy[7]. W latach międzywojennych XX wieku nazwę wsi zmieniono na jej niemiecki odpowiednik Lindenheim[8].
Majerka
Do sołectwa Lipowo należy przysiółek Majerka, który ulokowany jest na północ od jeziora Łękuk. Miejscowość położona jest w pobliżu strugi zwanej Woliszanka (również wzmiankowana, jako Walliszonka)[9], która łączy puszczańskie jeziora Wolisko i Łękuk. Pierwsze zabudowania dzisiejszej Majerki odnotowane zostały na mapie sztabowej z 1870 r.[10] Były one wówczas kolonią Rogu Orłowskiego (zu Rhog). Pod względem administracyjnym należały do wspomnianej wsi do 1945 r.[11]
[1] Hydronimia Wisły, Część I – wykaz nazw w układzie hydrograficznym, red. P. Zwoliński, Wrocław – Warszawa – Kraków 1965, s. 172.
[2] J. F. Goldbeck, Vollständige Topographie des Königreichs Preußen. Litthauischen Cammer- Departement, Erster Teil, Königsberg-Leipzig 1785 (Nachdruck Hamburg 1990), s. 88.
[3] Statistisch-topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreußen, Königsberg 1857, s. 315.
[4] M. Orłowicz, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, Olsztyn 1991, s. 86-87.
[5] Węgorzewo. Z dziejów miasta i powiatu, red. A. Wakar, B. Wilamowski, Olsztyn 1968, s. 287.
[6] R. Klimek, W. Rużewicz, A. Sulej, Gmina Kruklanki. Historia i przyroda, Olsztyn 2009, s. 24-26.
[7] S. Rospond, Słownik etymologiczny miast i gmin PRL, Wrocław-Warszawa 1984, s. 188-189.
[8] Meßtischblatt Nr 1998, Orlowen, 1:25 000, 1928.
[9] Hydronimia Wisły, op. cit., s. 172; Geognostische Agronomische [Karte] nr 1998, Orlowen, 1:25 000, Berlin 1912; https://polska.geoportal2.pl/map/www/mapa.php?mapa=polska dostęp 03.12.2024 r.
[10] Grabowen, nr 69, Maaßtab 1:100.000, 1870.
[11] Meßtischblatt Nr 1998, Orlowen, 1:25 000, 1928.
Sołtys: Maria Ochowiec
Liczba odwiedzin: 87626
